Emniyet Rütbe Terfi Davaları

Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından icra edilen rütbe terfiye dair iş ve işlemlerde sürekli değişiklikler yapılmaktadır. Bu makalenin yazıldığı tarih itibariyle de önceden var olan sözlü sınav(mülakat) Danıştay kararına istinaden yönetmelikten kaldırılmıştır. Sözlü sınav sonrası yapılan yazılı sınavlar da kaldırılmış olup doğrudan Değerlendirme Kurullarınca yapılan değerlendirmeler neticesinde rütbe terfi işlemleri yapılmaktadır. Değerlendirme kurulları eşit ve objektif bir değerlendirme yapma yükümlülüğü altındayken bu yükümlülüğe uymadıkları için açılan davalarda kararlar idare aleyhine başvurucu davacı lehine sonuçlanmaktadır.

Sözlü ve yazılı sınavlar kaldırıldığı için aşağıda bu sınavların kriterlerini ve değerlendirme aşamalarını açıklamayacağız. Mevcut durum itibariyle değerlendirmelerin hangi dayanağa göre yapıldığını ve yargının bu değerlendirmelere nasıl baktığını aşağıda açıklayacağız.

3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6638 sayılı kanunla değişik 55. maddesinde;

'Polis amirleri, rütbe sırası ile Komiser Yardımcısı, Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü, Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürü, İkinci Sınıf Emniyet Müdürü, Birinci Sınıf Emniyet Müdürü ve Sınıf Üstü Emniyet Müdürüdür.(Değişik fıkra:6/12/2019-7196/3 md.)

Rütbelere terfi ettirilecek personelin kurullarda görüşülmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise liyakate göre yapılır. Kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihi esas alınır. Aynı tarihte terfi edenlerden performans değerlendirme puanı yüksek olanlar, performans değerlendirme puanlarının eşitliği hâlinde bulunduğu rütbede aldığı başarı ve üstün başarı belgesi fazla olanlar, başarı ve üstün başarı belgesinin sayıca eşitliği hâlinde ise sicil numarası daha küçük olanlar diğerlerine göre kıdemli sayılırlar.

Komiser Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin liyakat koşullarını belirlemek ve terfilerini önermek üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme Kurulu oluşturulur.''

Kanun metninin devamında; Kurullarda personelin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için;

a) Bulunulan rütbelerdeki en az bekleme sürelerinin tamamlanması,

b) Bekleme süresi içindeki yıl sayısı kadar iyi veya çok iyi performans değerlendirme puanının alınması, hükmü amirdir.

3201 Sayılı Kanun'un 55. Maddesinde;

''Taksirli suçlar hariç, paraya çevrilse veya ertelense dahi alınan hapis cezaları, aylıksız izinde geçen süreler, uzun ve kısa süreli durdurma cezaları ile meslekten ve memuriyetten men cezaları, ceza süreleri kadar rütbe terfiini geri bıraktırır. Her yetersiz performans değerlendirme puanı rütbe terfiini bir yıl geciktirir. '' hükmü amir olup müvekkil hakkında rütbe terfine engel herhangi hapis cezası , meslekten men cezası vb bir ceza bulunmamaktadır.

Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri Ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul Ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 20. Maddesinde ise;

Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurulları, terfi edecek personel hakkında;

a) Bulunduğu rütbedeki performans değerlendirme, başarı ve üstün başarı belgesi bilgilerini,

b) Mesleki bilgi, beceri ve davranışları ile geçmiş hizmetlerini,

c) Bulunduğu rütbede, affa uğramış veya ertelemeye dair hüküm verilmiş olsa bile, adli mercilerce verilen cezalarını,

ç) Bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, verilen disiplin cezalarını,

d) Hakkında devam etmekte olan soruşturma ve kovuşturma bilgilerini,

e) Bu Yönetmelikte belirtilen Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü rütbesine terfi için yapılan sınavlar sonucunda elde ettiği başarı durumlarını,

dikkate alarak belirleyecekleri liyakat koşullarına göre değerlendirerek, edinecekleri kanaate göre oy çokluğu ile karar verirler...

Hizmet ihtiyacı sebebiyle her amir rütbesinde bulunması gereken toplam personel sayısına göre yapılan liyakat değerlendirmesi sonucunda, ilgili personelin durumuna göre “Terfi Eder.”, “Soruşturma Sonucuna Göre Terfi Eder.”, “Performans Puanına Göre Terfi Eder.”, “Terfi Etmez.” veya “Kadrosuzluktan Terfi Etmez.” kararları verilir...” hükmü amirdir.

Ezcümle Yüksek Değerlendirme Kurulunca, amirin üst rütbeye terfi ettirilmesi için KIDEM ve LİYAKATİN göz önünde bulundurulması mevzuat gereğidir.

Terfi Ettirilmemeye İlişkin Yargı Kararları

Danıştay 16. Dairesi'nin 18/03/2015 Tarih 2015/12772 E., 2015/786 Karar Sayılı Kararı’nda Özetle;

''Dava, Komiser olarak görev yapan davacının Başkomiserlik rütbesine terfi edemeyeceği yönünde tesis olunan işleminin iptali istemine ilişkindir. Terfi incelemesine tabi tutulan personelin yer aldığı liste incelendiğinde; davacıya göre, örneğin "daha çok sayıda" ve/veya "daha ağır" disiplin cezası aldığı anlaşılan bir veya birden fazla personelin rütbe terfi yapılırken, ilgilinin ( davacının ) rütbe terfii yaptırılmaması, eşit ve objektif bir uygulama olarak kabul edilemez. Aynı durumun; ilgiliden (davacıdan ) daha kıdemsiz olması sebebiyle anılan listede ilgiliden (davacıdan ) sonra yer alan, ancak ilgiliye ( davacıya ) göre daha çok sayıda ve/veya daha ağır disiplin cezası aldığı görülen bir veya birden fazla personelin üst rütbeye terfii yapılırken, ilgilinin ( davacının ) terfi ettirilmemesi işlemi için de geçerli olduğu tartışmasızdır.

Bu itibarla; dava dosyasında yer alan Yüksek Değerlendirme Kurulu kararında yer verilen gerekçeler, uyuşmazlık konusu terfi döneminde terfiyi hak eden ve terfi ettirilen personele dair liste ile bu listede yer alan personelin kıdem, sicil, ödül ve takdirnameler, eğitim ve öğrenimle kazanılan bilgi, beceri ve davranışlar ile geçmişte alınmış cezalar, geçirilen ve devam eden soruşturma bilgileri gözönünde bulundurulduğunda; davalı idarece liyakat değerlendirmesinde dikkate alınması gereken ölçütlerin, rütbe terfiine aday personel yönünden eşit, objektif ve istikrarlı şekilde uygulanmadığı sonucuna varıldığından, davacı hakkında tesis edilen davaya konu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.'' şeklinde hüküm kurulmuştur.

Danıştay Beşinci Daire’nin 20/06/2018 Günlü, E:2016/24760, K:2018/15074 Sayılı Kararı ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik'in 28 . Maddesinin 3. Fıkrası hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Yönetmelik’in 28. maddesinde beş bent halinde belirtilen değerlendirme ölçütlerini tespit etmekten uzak soru veya sorular sorulması ve verilen cevabın da denetim olanağı verecek şekilde kayıt altına alınmaması suretiyle yapılan sözlü sınavında başarısız sayılmaya ilişkin işlemde yerel mahkeme işlemin iptali kararı vermiş ve ilgili karar Danıştay Beşinci Dairesinin 12/02/2019 günlü, E:2016/7856, K:2019/993 sayılı kararı ile onanmıştır.

Sakarya 2. İdare Mahkemesi 2020/487 E.,2021/28 K. Sayılı Kararında Özetle:

“Olayda, davacının bulunduğu rütbeye terfi tarihinin 11.06.2016 olduğu, 11.06.2020 tarihinde üst rütbe kıdemine esas bekleme süresini tamamladığı, 2020/1 Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Değerlendirme Kurulu Kararı'na konu personel durumu bir bütün halinde incelendiğinde, terfi durumu değerlendirmeye alınan ve Komiser Yardımcıları için yapılan değerlendirme sonucunda listedeki toplam 3.981 personelin 3.027'sinin üst rütbeye terfisine karar verildiği, terfi listesinde 1301. sırada olan davacının performans puanı ortalamasının 4,83, son performans puanının 5 olduğu, Yüksek Değerlendirme Kurulunun karar tarihi itibari ile davacı hakkında adli veya idari herhangi bir soruşturmasının ve cezasının bulunmadığı, 4 adet başarı belge ödülünün olduğu, birim değerlendirme komisyon görüsünün "yeterli" seklinde olduğu, bu hali ile davacının terfi eden 3.027 personelin bir çoğundan daha yüksek performans puanlarına sahip olduğu, dolayısıyla davacının kendisinden daha düşük puana sahip ve terfi ettirilen personel ile kıyaslandığında terfi için gerekli şartları sağladığı, değerlendirmeye tabi tutulan personelden performans puanı, başarı belge ödülü, hakkında soruşturma bulunmaması kriterlerinin bir ya da birden fazlasında daha alt düzeyde olan personellerin (örneğin terfi listesinde 1330, 1332,1333, 1359, 1362. sıradaki personeller) terfi ettirilmesi ve davacının da terfi ettirilmemesinin somut gerekçelerinin davalı idarece ortaya konulamaması karsısında davacı hakkında tesis edilen dava konusu terfi etmez kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” Şeklinde tespitlerde bulunarak terfi ettirilmemeye ilişkin işlemi iptal etmiştir.

AYNI YÖNDE; Sakarya 2. İdare Mahkemesi 2021/610 E., 2022/556 K. , Van 1. İdare Mahkemesi 2022/1961 E., 2022/2826 K. ,

Avukata Sor